“Diğerini taklit etmek” veya “Aynısını kopyalamak” alışkanlığının, dijital çağdaki ifadesi “kopyala yapıştır” oldu. Bilgisayarda çok fazla “kopyala yapıştır” yapıyoruz. Bir yandan kolaylık sağlıyor, bazen de kopyalanan yazı, yeni kullanım amacına göre değiştirilmeyince hatalar veya büyük yanlışlara neden olabiliyor.

Değerlendirme veya denetlemelere gittiğim zaman, hazırlanmış dokümanların başka kuruluştakilerle aynı olduğunu görüyorum. Kullanan kişi ya farkında oluyor ya da hiç bilmiyor.

Ya kendisi kopyalamış oluyor ya da danışmanı başka kuruluş için kullandığını, başlıklarını değiştirerek o kuruluşa uyguluyor. 

Kopya olup olmadığını kişilere sorduğunuz sorulara, aldığınız yanıtlardan çok iyi anlıyorsunuz. Öğretmenler, kopya çeken öğrencileri çok iyi anlarlar, aynen bunun gibi oluyor. 

Kopya çekmenin etik kurallara uymamak olduğunu biliyoruz. “Kopyala, yapıştır” uygulaması da uygulandığı duruma göre etik kurallara aykırı olabiliyor.  

Bilgisayarda kullanılması, kabul edilebilir bir durum. Ancak başka kurumlardaki dokümanların kopya olarak alınması etik olarak kabul edilebilir mi? Kuruluş, kendisi öğrenmiyor yalnız doküman hazırlıyor.

Bu durum etik kurallara aykırı olması yanında bilimsel olarak da uygun değil…

Bilgi temelli toplum açısından da zayıf özellik oluyor.

ISO 9001:2015 Kalite Yönetimi Sistemleri Şartları Standardına göre hazırlanmış olan kuruluşların yarısından fazlasının bu standarda uymadığını söyleyebilirim. Danışman kullanıyorlar diye düşünüyorum. Danışman bilgi temelli değil. Kendisini eğitmemiş danışmanlarla çalışan kuruluşların da kendilerini eğitmedikleri ve bilgi temelli olmadıkları anlaşılıyor, bu şekilde… 

Bu çıkarımlarım istatistiksel bir araştırmaya dayalı değil. Ancak gördüklerim beni hayrete düşürüyor. Özellikle Türkiye’den bir kurum tarafından yapılan denetimlerin sonuçlarını da gözlemiş olduğumdan, şaşırıyorum.

ISO 9001:2015 eskilere göre değiştirildi. Bu değişim tüm ISO standartlarına uygulanmakta. Standartlarda süreç yaklaşımı ve risk temelli düşünce vurgulanıyor. Yıllardır anlatılmakta. Standardın maddeleri planla-uygula-kontrol et-önlem al (PUKÖ) döngüsüne göre numaralandırıldı. 

Bu standarda göre kalite sistem sertifikası almış kurum ve kuruluşlarda bu değişikliklerin bilinmediği gözleniyorsa, nasıl düşünürsünüz?

Özellikle “Herkes böyle yapıyor” yanıtı alıyorsanız, kuruluşun yanlışın peşinden gittiğini de bilmediğini anlıyorsunuz. 

Diğer kuruluşlardaki uygulamalar incelenir. Bu doğaldır. Ancak kuruluş bilgi temelli değilse, kopyala yapıştır oluyor. Yanlışlar yayılıyor ve çoğalıyor.

“Tek model/ölçü hiçbir zaman tüm kuruluşlara uymaz.” Evrensel standartlar ve kılavuzların uygulanması kuruluşun doğasına göre değişir. Başarı için standart net öğrenilmeli, anlaşılmalı ve bilgiye dayalı uygulanmalıdır.

Bilgisayarda yaygın kullanılan “Kopyala yapıştır” yaklaşımı sistemlere uygulanırken bilgi temelli değilseniz, yanlış yaparsınız, yanlış yaptığınızı da anlayamazsınız. 

Anlayamamanızın da çok ciddi sonuçlara neden olduğunu fark etmeden, yanlışlarla yaşarsınız. O sırada yaşanan ve ileride yaşanacak zararların da farkına varamazsınız…

Zararın neresinden dönülse kazançtır.

Anlaşılması umuduyla…   

İyi bir hafta diliyorum.  

Sağlıklı, Sevgi ve Saygıyla kalın.