Türkiye’de kamu kurumları, stratejik planlarını 2003’te yayımlanan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu gereği hazırlayıp web sitelerinde yayımlamaktadır.

Kanunda, mali kontrol ve stratejik plan şu şekilde tanımlanmakta:

“m) Malî kontrol: Kamu kaynaklarının belirlenmiş amaçlar doğrultusunda, ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uygun, etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için oluşturulan kontrol sistemi ile kurumsal yapı, yöntem ve süreçleri” 

n) Stratejik plan: Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren planı” 

Aynı zamanda, “Stratejik planlama ve performans esaslı program bütçe başlığında; Madde 9- Kamu idareleri; kalkınma planları, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen politikalar, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar. Kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için bütçeleri ile program ve proje bazında kaynak tahsislerini; stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedefleri ile performans göstergelerine dayandırmak zorundadırlar.” şartı vardır. 

2005’te Denizli Sivil Toplum Kuruluşları (STK) Gelişme Platformu, DESGEP’i kurduğumuz zaman platformda, Valilik ve Belediye’nin Denizli için hazırladığı stratejik planlara dikkat çekmiştik. STK’lar olarak bu planlardaki ilin stratejik hedeflerine nasıl katkıda bulunacağımızı değerlendirmek istemiştik. İlgilenen olmamıştı. Stratejik amaç ve hedeflere doğru sistematik yol almak konusuna odaklanılmıyordu. 

Daha sonra üniversitenin stratejik planının hazırlanması çalışmalarına katılma olanağım oldu. Aynı zamanda, yükseköğretim kurumlarının stratejik planlarını inceliyorum.

Yaklaşık 20 yıldır çeşitli vesilelerle değerlendirdiğim kamu kurumları stratejik planlarının hazırlanması yanında uygulanmasına da titizlik gösterilmesi gerektiği sonucunu çıkardım.

Çünkü; Stratejik performans göstergeleri sadece gerçekleştirilmesi hedeflenen faaliyet, etkinlik vb. sayılarına odaklı hazırlanmakta. Yukarıda Kanundan alıntılarda gözlendiği gibi “etkili, verimli, ekonomik, kontrol odaklı, izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle hedeflenen düzeyde ve kalitede sunulması …” şartları var. Bu şartlara uyumluluk açısından nelerin nasıl yapılacağı ve kontrol edilerek değerlendirileceğini gösteren programlarına rastlanmıyor. Performans göstergesi olarak şu kadar üretilecekti, üretildi; şu kadar uygulanacaktı, uygulandı. Gibi ifadelerle gerçekleşme durumu değerlendiriliyor. (Bu sayılar Kanundaki “etkili”, “ekonomik”, “verimli”, “ölçülebilir”, “kaliteli” vb. ifadelerini tam karşılamıyor).

İlgili alanda şu kadar insan gücü gerekiyor, şu eğitimler alınmalı; eğitim-öğretim kurumlarıyla iletişime geçilip şu alanlarda eğitim programları gereklidir; şu alanlarda üniversitelere başvuralım şu alanlarda daha geniş araştırmalar isteyelim; şu kadar binaya ihtiyaç var gibi kararları içeren, ileriye yönelik kararlara ve projelere yaygın olarak rastlanmıyor. 

Kurumlar stratejik plan hazırlama rehberine göre hazırlık yapıyorlar. Ancak hemen hepsinde rehberde istenen “izleme” başlığı bir sayfa şeklinde. Bu başlıkta her stratejinin gerçekleştirilmesi için yapılacak girişimler bulunmalı. Bu girişimler çeşitli projelerden oluşan büyük programlar olabilir. 

Stratejik plan var ancak stratejik yönetim gerçekleştirilmiyor. 

Kamu kurumu, Kanunda ne yazıyorsa yerine getiriyor veya getirmiş görünüyor. Buna göre kamu kurumuna bütçe ayrılıyor. 

Vatandaş hatta kamu kurumu neyi sorgulayacağının farkında mı? Değerlendirilmeli…

Böyle gitmiyor, özellikle dijital çağda hiç gitmeyecek…

Gelecekte başarılı olmak için geleceğe yönelik değişim gerekiyor. Kaliteye bakış açımızı sorgulamalıyız. 

İyi bir hafta diliyorum.  

Sağlıklı, Sevgi ve Saygıyla kalın.