Pandemi dönemi ile birlikte hayatımızda birçok değişiklik olduğu gibi, alışkanlıklarımızda da değişimler gözlemlenmektedir. Bu konuda özellikle alışveriş deneyimlerimiz farklı bir noktaya evrilmiş ve E-Ticaret neredeyse her gün kullandığımız bir alışverişi yöntemi olmaya başlamıştır. Hayatımızın bu kadar içinde olan bir müessesenin tüketici bakımından hukuki zemine yatırılmasında yarar bulunduğu sabittir.

Ele aldığımız E-Ticaret ilişkisinde mal veya hizmet sunan/satan tarafın birtakım yükümlülükleri bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak; bilgi verme yükümlülüğü, siparişe ilişkin yükümlülükler, ticari elektronik iletilere ilişkin yükümlülükler, kişisel verilerin korunması yükümlülüğü vb. hususlar verilebilir. Özellikle kişisel verilen korunması yükümlülüğü, ülkemizde sıklıkla zafiyeti yaşanan ve bu zafiyet nedeniyle neredeyse her alışverişte kişisel bilgilerini paylaşan tüketici açısından sonucu öngörülemez riskler doğuran bir yükümlülüktür. Söz konusu yükümlülüklere aykırı davranışların çeşitli yaptırımları bulunduğunu ifade etmek gerekir.

E-Ticaret ilişkisindeki önemli noktalardan biri tüketicinin doğru bilgilendirilmesidir.  Yapılacak bilgilendirme hukuki tüm unsurları içermeli ve yeterli bilgi tüketiciye sunulmalıdır. Mal veya hizmetin bilgileri tam, açık ve anlaşılır bir şekilde tüketiciye ulaştırılmalı ve onay alınmalıdır. Söz konusu bilgilendirmenin yapıldığının ispatı satıcıya ait olup, aksi halde sözleşme kurulmayacağı da belirtilmektedir.

E-Ticaret yolu ile mal/hizmet alan tüketiciler kısaca aşağıdaki haklara sahiptir:

• Cayma hakkı: Tüketici, ürünün kendisine teslim edildiği tarihten itibaren 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahiptir. Bu süre ürünün teslim edildiği tarihten itibaren başlar. Mal veya Hizmetin teslimat süresi en fazla 30 gün olarak düzenlenmiştir. Cayma hakkının kullanılması durumunda da bedel iade süresi yine 14 gün olarak düzenlenmiştir.
• Ayıplı maldan kaynaklanan haklar: Tüketici, satın aldığı malda ayıp olması durumunda; ayıptan dolayı malın ücretsiz olarak değiştirilmesini, ayıp oranında bedelden indirim yapılmasını veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesini talep edebilir. E- ticaret ile satın alınan mal ve hizmetlerde alınan malın Açık ayıplı olması durumunda ihbar süresi 30 gündür. Tüketici Koruma Kanunundan doğan seçimlik haklar ise 2 yıl (gizli ayıp vb. durumlarda) içinde kullanılabilir.
• Satış sonrası hizmetler: Satıcı, mal veya hizmetin satışı sonrası tüketicinin ücretsiz onarım hakkını kullandığında gerek duyulan bakım, onarım vb. hizmetleri ücret talep etmeksizin yapmak/yaptırmakla yükümlüdür.

Özellikle büyük E-Ticaret firmalarının tüketici hakları özelinde gerekli özen ve yükümlülüğü gösterdiğini ifade etmek yanlış olmayacaktır. Ancak tüketicilerin kişisiler verileri hususunda kanunun getirdiği yükümlülüklere aynı derecede özen gösterildiği söylenemez. Hal böyle olunca tüketicilerin bu firmalara kişisel bilgilerini verirken daha özenli olması, hatta teknolojinin güzelliklerinden faydalanarak alışverişlerin “sanal kart” ile gerçekleştirmesi riski daha az bir seviyeye indirgeyecektir.