Günümüzde; bilgisayar, siyaset, dijital, veri vb. okuryazarlığı yaygın kullanılmaya başlandı. Çoğunlukla işin mutfağında olmayıp da o iş veya konu hakkında fikir yürütebilecek ve işi anlayabilecek kadar bilgi kazanılmasına okuryazarlık denebilir.
Okuryazarlıklar derecelendiriliyor. Her okuryazarlık sınıfı için gerekli olan bilgi, beceri, yeterlilik ve yetkinlikler var. Bunlar yetkin uzmanlar tarafından belirleniyor. Evrensel olarak kabul edilmiş yetkin otoriteler tarafından onaylanmış olması gerekiyor.
Bu ölçütler herkes için önemli. İşveren, yönetici, çalışan ve vatandaş açısından çeşitli derecelerde önemi var. Örneğin: İşe alırken, işverenin o alanla ilgili okuryazarlığı başarılı atamalar sağlıyor. Yöneticinin süreç yönetimi hakkında okuryazarlık derecesi işyerinin başarısını etkiliyor. İlgili alandaki okuryazarlık kalitesi, vatandaşın görevlerini ve sorumluluklarını başarılı bir şekilde yerine getirmesini sağlıyor. Hakkını savunmasında başarısını etkiliyor.
Okuryazarlık açısından ne durumda olduğunuzu mutlaka kendinize kanıtlamalısınız. Bu da kontrol listeleriyle yapılır. Bu şekilde alanla ilgili okuryazarlık kalitenizi göstermiş olursunuz.
Her okuryazarlıkla ilgili ölçütler belirlenmekte. Sağlam kurum veya kuruluşlardan öğrenmeniz önem arz eder.
Şu anda üzerinde çalıştığım bir proje nedeniyle veri okuryazarlığı (data literacy) hakkında bilgi veya ölçüt tarıyorum. ABD’de Texas Eyaleti Hükümetinin bir sitesinde çok güzel bilgilendirme var. Tamamen halkın veya her vatandaşın veri ile ilgili öğrenmesi gerekenleri açıklamakta. Bu şekilde kurum ve kuruluşlarda veri yönetimi ve veri yönetişiminin nasıl yapılandırılacağı ortak öğrenilmiş olmakta. Herkes birbirlerini daha iyi anlayabiliyor.
İşin mutfağında çalışan meslek sahipleri yanında herkesin bilmesi gerekenlerin önemi bu şekilde vurgulanmış oluyor.
Tanımlara bakıldığında; okuryazarlık; “bir dilin yazınlarını okuyabilme, okunan ögeleri algılama ve kavrama yetisine sahip olunmasıdır.” Diye tanımlanmakta. UNESCO'nun tanımına göre okuryazarlık; “değişik türdeki yazılı kaynakları, kayıtları kullanarak tanımlama, anlama, yorumlama, bir araya getirme, iletişim kurma ve hesap yapma yeteneğidir. Toplumun geniş bir kitlesine hitap edebilmesi, bilgisini ve gücünü geliştirerek hedeflerine ulaşabilmesi için bireye olanak veren olgudur.”
Bu tanıma göre veri okuryazarlığı; verileri anlamlı bir şekilde keşfetme, kavrama ve verilerle iletişim kurma kapasitesi olarak tanımlanır. Temelden ileri seviyeye kadar farklı düzeylerde olabilir ve hem teknik hem de teknik olmayan becerileri içerir. Veri okuryazarlığı olan kişi en az aşağıdaki kazanmış olmalıdır:
- Verileri okumalı ve yorumlamalı
- Veri raporlarını yazmalı ve oluşturmalı
- Verileri etkili bir şekilde iletmeli
- Veri kaynaklarını ve yapılarını anlamalı
Veri okuryazarlığı kalitenizi değerlendirebilirsiniz. Çünkü gelecek, veri yönetimi ve veri yönetişiminin her alanda sağlam kurulmasına dayanıyor.
İyi bir hafta diliyorum.
Sağlıklı, Sevgi ve Saygıyla kalın.
