Nazar Arapça bir kelimedir, bakmak anlamına gelmektedir. Nazar etmek; başarılı, özel, güzel insanların, belli kimselerde bulunduğuna inanılan, kıskançlık veya hayranlıkla bakıldığında; insanlara, eve, mala, mülke kötülük verdiğine inanılan uğursuzluk, kem gözdür.  

            Bu deyim insanlık tarihi kadar eskidir. Eski Mısır’da, Sümerlerde insanların nazardan korunmak için üç kez tahtaya vurdukları veya evin girişine at nalı vb. gibi şeyler astıkları biliniyor.  

            Günümüzde ‘Nazar değmiştir’ deyimini sıkça duyarız. Nazar değme var mıdır, yok mudur bilemiyorum. Bence nazarın varlığı da yokluğu da ispat edilemez. Vardır diyenler bazı istisnai olayları bunun kanıtı olarak gösteriyor, yoktur diyenler istisnaların kanıt sayılamayacağını öne sürüyorlar.  

            Nasıl oluyor da gerçekliği ispat edilememiş insanlık tarihi kadar eski bu deyim bugün hala kabul görüyor?  

            Birinin başına bir şey geldiğinde, ‘Nazar değmiştir’ diye teselli etmek, hem büyük incelik hem övgü hem de onun masum olduğuna inanmak anlamına gelir. Çünkü ona ‘Başına gelen olayda senin hiç kabahatin yok, ayrıca sen güzelliğinle, başarınla çok özelsin bu yüzden seni kıskanıyorlar,’ demiş oluyorsunuz. Bu bir dosta söylenecek en muhteşem teselli cümlesidir.  

Dostların birbirini teselli amacıyla övmeleri, masum görmeleri çok hoştur ama bunu kişinin kendine söylemesi pek hoş değildir. Zira başına gelen olayın sorumluğunu almamış, o olaydan çıkarılması gereken dersi çıkaramamış olur.  

Her kim ne yaşıyorsa, başına gelen her şeyde az ya da çok sorumluluğu vardır. İşte bu sorumluluğun farkında olanlar kendini sorgulamaya yönelirler. Kendini sorgulamak kişinin kendi iyiliğini güzelliğini görmenin yanında, eksiğini, noksanlığını, yetersizliğini, zayıflığını vb pek çok olumsuz yanını görmeyi göze almaktır.  Büyük çoğunluk eksiklerine fark etmek yerine onları hem kendinden hem de başkalarından gizlemeye çalışır. İşin hazin tarafı bu yanlarını kendinden gizleyebilir ama başkaları korkakların cesur, cimrilerin cömert görünmeye çalıştığını hemen anlarlar. Kendini sorgulayanlar iyisiyle kötüsüyle boyunun ölçüsünü bilir ve buna göre yol alırlar. Sorgulamayanlar iyiyi kendinden kötüyü nazardan bilirler.  

 ‘Nazar değmiştir’ deyimini, başkasına söylendiğinde muhteşem bir teselli oluyor, kendine söylendiğinde tüm yanlışlarından beraat ediyorsun. Böylesine mucizevi bir deyim daha uzun yıllar insanlığa hizmet edecek gibi görünüyor.