Sistematik Düşünce Kültürü ve Dijital Çağ

Diler Aslan

09-01-2023
Bize yazmak için tıklayınız.

Dijital Çağ bütün yıkıcılığıyla tüm alanlarda etkili olmakta. “Yıkıcı” ifadesi net olarak anlaşılmalı. Anlaşılıyor mu? Bu konuda kaygılarım olduğunu paylaşmak isterim.

Kimler yıkılmayacak? Proaktif olanlar (önceden fark edenler) ve kendilerini geliştirenler daima ileride olacaklar. Proaktif olabilmek için sistematik düşünce kültürü yerleşmiş olmalı.

Olağanüstü potansiyeli olan toplumumuzun en önemli açıklığı sistematik düşüncenin yaygın olmamasıdır. Diye sonuç çıkarıyorum. Yıllara dayalı baktığımda…

Araştırma, hizmet, eğitim-öğretim alanlarında yoğunluklu çalıştıysanız fark etmemenize olanak yok. Kamu ve sivil toplum kuruluşlarında da maalesef çoğunlukla böyle…

Çok sayıda zorlayıcı durum nedeniyle kendi işimize ve ailemize odaklanmamız çok doğal. Eskiden de böyleydi. Şimdi daha da kendimizi düşünür olduk. 

Ancak yaşadığımız ortam ve toplum ilişkileri kendimiz ve ailemiz kadar çok önemli. En önemli varlıklarımız olan çocuklarımız toplum içerisinde yaşıyorlar ve biz yokken de bu toplum içerisinde ve ortamda yaşayacaklar.

Şimdiye kadar durum kurtararak yaşanabiliyordu. Ancak dijital çağda tasarlama aşamasında ne yaparsanız, geleceğiniz ona bağlı oluyor. Tasarlama aşamasının başarısı da uygulama aşamalarının çok iyi bilinmesine dayanıyor. Dolayısıyla sistematik düşünce gerekiyor.

Bilgi olağanüstü hızla yayılıyor. Dijital ürünler de o kadar hızla pazara sunuluyor. Yasal otoritelerin düzenleyici ve denetleyici fonksiyonları yeterli gelemiyor. İnsanlar hızla sunulan ürünlerden hangisini seçeceklerini bilemiyorlar. Sosyal medya işe yarasa da yanlış bilgiler de yayımlanabiliyor. 

Elektronik sağlık (eSağlık) ile ilgili bir proje yürütüyorum. 2019’da sunduğum projeyle ilgili bilgi o kadar hızla artmış ve artmakta ki hepsine erişilse de aralarından en iyi kanıtı bulmak çok zorlayıcı. 

Ne yapılmalı? Birkaç önerim bulunmakta:

Alanla ilgili okuryazarlık kazanılmalı. Okuryazarlık, bir dilin yazınlarını okuyabilme, okunan ögeleri algılama ve kavrama yetisine sahip olunmasıdır. 

Başına alan konduğunda o alanla ilgili bilgilere, o işi yapan işin uzmanıyla anlaşabilecek şekilde sahip olunması anlamına geliyor. “Sağlık okuryazarlığı”, “eSağlık okuryazarlığı”, “Dijital okuryazarlık”, “Bilgisayar okuryazarlığı”, “Finansal okuryazarlık” vb. ifadeler çok yaygınlaştı. 

Okuryazarlık ölçümlerinin OECD tarafından yapıldığını biliyoruz. Diğer alanlar için de yapılmakta. Okuryazarlık olgunluk düzeyi o toplumun gelişmişliğiyle ve insani değerleriyle çok yakından ilişkili. Tüm gelişmiş ülkelerin okuryazarlık derecesinin en yüksek olduğu gözleniyor. 

Bir iş yaptırmak istediğinizde o işi yapan ile aynı dili konuşmalısınız. Pazarda, evde bir onarım sırasında anlaşmak kolay oluyor. Aslında, evinde onarım yaptırırken istedikleri gerçekleşmeyen çok kişi vardır. İşi yapan bilgili değilse istediğinizi anlayamaz. Özel iş kurduğum zaman finansal konularda çok zorluk çektim. Finans biriminde çalışmayanlar için finans eğitimi başlıklı eğitimlerin önemini daha sonra çok iyi anladım.

Dijital çağda durum daha da ciddileşti. Bir konuda yazılım programı satın aldığınız veya yazdırdığınız zaman tüm istekleriniz gerçekleşebiliyor mu? Yazılım uzmanı sizi iyi anlayabiliyor mu veya siz ona iyi anlatabiliyor musunuz? Çoğunlukla hüsran olabiliyor değil mi?   

1970’lerde aldığım Fortran II bilgisayar programlama dili dersinin, bazı konuları anlamamda çok yararlı olduğunu yaşayarak öğrenmiş birisi olarak “Süreç Temelli Yönetim. Dijital Dönüşüme Hazır mısınız?” Kitabını yazdım. Kitap; süreç, kalite, risk, değişim ve proje okuryazarlığına odaklı. Öğrenenler, özellikle yönetici pozisyonunda olanlar, işin uzmanlarıyla daha iyi anlaşabilirler.

Dijital çağ tüm yıkıcılığıyla yaşamımıza egemen olmakta. Şu anda önerim sistematik düşünce kültürünün kazanılması için çok çalışılması. Durum kurtararak yol almaya ve az bilgiyle başarılı olmaya olanak yok. 

Derin bilgili ve yetkin insanları yapay zeka geçemeyecek. 

İyi bir hafta diliyorum. 

Sağlıklı, Sevgi ve Saygıyla kalın. 

YORUM YAZ
BU YAZI HAKKINDA YAPILAN YORUMLAR
Okur yorumları, kişilerin kendi görüşleridir. Bu yorumlardan sorumlu değildir.
YORUM YAZ
Diler Aslan - Diğer Yazıları
Bütün Diler Aslan Yazıları