Bir usta ile öğrencisi bir deve ile seyahat ediyorlarmış. Uzun bir yolculuktan sonra bir kervansaraya ulaşmışlar. Her ikisi de çok yorgunmuş. Usta odasına yerleşirken öğrencinin de deveyi bağlaması gerekiyormuş. Öğrenci o kadar yorgunmuş ki, deveyi bağlamak yerine ‘Allah’ım deveyi sana emanet ediyorum,’ demiş ve odasına çekilmiş.  

            Sabah olmuş, tekrar yola koyulacakları sırada devenin olmadığını görmüşler. Usta öğrenciye devenin nerede olduğunu sormuş. Öğrenci; “Bilmiyorum, bu sorunun cevabını Allah biliyor ona sormalısın. Sen bana her zaman Allah’a güven dersin. Ben de sizin sözünüze uyarak, deveyi Allah’a emanet edip yattım.” Usta, “Allah’a güven ama önce deveyi sağlam kazığa bağla, sonra güven. Allah’ın deveyi bağlayacak elleri yok. O senin elini kullanarak onu bağlayabilir.”  

            “Eşeğini sağlam kazığa bağla, sonra Allah’a emanet et” diye bilinen söz buradan gelir. Bu söylem, herkesin kolayca akıl edebileceği basit bir şey söylenmiş gibi görünür, ancak bu söylemi layıkıyla yerine getirmek o kadar kolay değildir.  

            Bu söylem bir bakıma doğulu ve batılı zihniyetini temsil eder. Şöyle ki:  

Doğulu her şeyi Tanrıya havale etmeye meyillidir. Benim yapabileceğim bir şey yok. Her ne oluyorsa tanrı böyle istediği için oluyor yaklaşımı vardır. Bu vurdumduymaz ve tembellik yüzünden açlık yokluk çekiyor olması dahi onu rahatsız etmez. Onlara göre olan her şey Tanrı’nın takdiridir, onların gelen bir şey yoktur.   

Batılı ise doğulunun aksine olacakları mümkün olduğunca kendi kontrolüne almaya çalışır. Adeta doğaya hükmetmek ister. Her daim yapmak, etmek, kılmak derdindedir. Kendi kudretiyle mümkünse geleceğini garantiye almak ister. Buna bugün değilse bile bir gün muktedir olacağını hesap eder. Olana razı olmak ona acizlik gibi görünür. Tüm titizliğine rağmen kontrolü ele alamadığını fark edip huzursuz ve kaygılıdır.  

            Bu yaklaşımların her ikisi de abartılıdır. Ölçü, üzerine düşeni yapmak gerisine razı olmaktır. Burada insanın yapabileceği en uygun şey, üstüne düşeni büyütmek, yetkinliğini artırmak, yükseltmektir. Bunun için bilgisini, becerisini, kudretini, maharetini, bilgeliğini, en önemlisi sevgisini artırmanın yolunu aramak ve bulmaktır.