Küçüklüğümüzde Mustafa Kemal Atatürk örnek gösterildi. Büyüdükçe onun gerçekleştirdiklerini ayrıntılı okuduk. Bize anlatıldığı gibi her alanda rol model olduğunu kanıtlarıyla çok iyi öğrendik.
Kalite ve toplam kalite yönetimi (TKY) ilkeleriyle ilgilenmeye başlayınca onun izinde yürümenin TKY ile ne kadar ilişkili olduğunu da gözlemledim. Toplam kalite guruları listesinde onun adı geçmez. Halbuki O, kalite yönetimi konuşulmadan yıllar önce toplam kalite yönetimini uygulamıştır. TKY ilkeleri ve uygulanması örneklerini inceledikçe Atatürk’ün TKY liderliği olarak tanımlanan liderlik özelliklerinin hepsini taşıdığı gözlenir.
Bu konuyu örneklerle açıklayan yazılar oldukça yaygındır. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisinde Handan Durmuşoğlu’nun yazısını ayrıntılı okumanızı öneririm (https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1691787). Bu yayında yazar, TKY’de liderliği tanımlayan altı özelliği şu şekilde sıralamakta: Sorumluluk alma, sahiplenme, sistematik analiz, süreç yönetimi, sistem düşüncesi, sürekli iyileştirme. Atatürk’ün bu liderlik özelliklerini taşıdığını kanıtlayan çok güzel örnekler bulunmakta. Okuyunca çok heyecanlanacaksınız. Düşünün 100 yıl ve daha fazla öncesinden bahsediyorum.
Durmuşoğlu bu özelliklere 1996’da dikkat çekmiş. Yaklaşık 26 yıl önce. O zamanlar TKY yoğunluklu konuşulmaktaydı.
ISO Kalite Yönetimi, Akreditasyon standartları, Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı (EFQM) Modeline göre ve çeşitli dış değerlendirmelerde liderlik ölçütü vardır. Çünkü bir kurum veya kuruluşun çağı yakalaması liderlik özelliklerine bağlıdır. Liderlik ölçütleri incelendiğinde Durmuşoğlu’nun vurguladığı özellikler aynen devam etmekte olup, yeni kavramlarla geliştirilmektedir.
EFQM Modelinde, Kurum Kültürü ve Liderlik başlığındaki 2. Kriterin alt kriterleri; “2.1 Kurum Kültürünü Yönlendirme ve Değerleri Güçlendirme, 2.2 Değişimi Gerçekleştirmek İçin Gereken Koşulları Oluşturma, 2.3 Yaratıcılık ve Yenileşime Olanak Sağlama, 2.4 Amaç, Vizyon ve Strateji Temelinde Birlik ve Bağlılığı Sağlama” olarak listelenir.
ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemleri – Şartlar Standardının 5.1 Liderlik ve taahhüt Maddesinde “Üst yönetim, aşağıdakiler vasıtasıyla kalite yönetim sistemi için liderlik ve taahhüt göstermelidir” şartını belirtir ve “a) Kalite yönetim sisteminin etkinliği için hesap verilebilirliği, b) Kalite politikası ve kalite amaçlarının oluşturulduğu ve bunların kuruluşun stratejik yönü ve bağlamı ile uyumluluğunun güvence altına alınması, c) Kalite yönetim sistemi şartlarının, kuruluşun iş prosesleri ile entegre olduğunun güvence altına alınması, d) Proses yaklaşımı ve risk temelli düşünmenin kullanımının teşvik edilmesi, e) Kalite yönetim sistemi için gerekli kaynakların varlığının güvence altına alınması, f) Etkin kalite yönetimi ve kalite yönetim sistem şartlarına uygunluğun öneminin paylaşılması, g) Kalite yönetim sisteminin amaçlanan çıktılarına ulaşmasının güvence altına alınması, h) Kalite yönetim sisteminin etkinliğine katkı sağlayacak kişilerin, işe alınması, yönlendirilmesi ve desteklenmesi, i) İyileştirmenin teşvik edilmesi, j) Diğer ilgili yönetim görevlilerinin (kendi sorumluluk alanlarına uygulanması bakımından) liderliğini göstermek için desteklenmesi” olarak listeler.
Kurumsal değerlendirmelerde bu özelliklerin içselleştirilmiş olması önem taşır.
Çok büyük işler başaran bir milletiz. Geçen hafta liderlik özelliklerini dört dörtlük taşıyan büyük önderimiz Mustafa Kemal Atatürk ve milletini seven takımıyla kazandırılmış Cumhuriyetimizin 99. Yılını kutladık. Bu hafta, dünyada da dört dörtlük lider olarak kabul görmüş olan Atamızı anacağız.
Her türlü kalite yönetimi standartları ve mükemmellik modellerindeki liderlik özellikleri örneği olarak Atatürk’ün anlaşılması gelecekte var olabilmek için çok önemli…
İyi bir hafta diliyorum.
Sağlıklı, Sevgi ve Saygıyla kalın.
