Ulusal kalite kongrelerinden 2006 yılı kongresinin teması “Düşünce Kalitesi ve Küresel Yönetim” idi. Bu kongrenin üzerinden 14 yıl geçti. Bu temanın ne kadar uygun bir seçim olduğunu kongre süresince düşünmüştüm. O zamanda itibaren her zaman anımsarım.  

Tıbbi laboratuvarlarda, tıp eğitiminde, sağlıkla ilgili eğitimlerde, üniversite yönetiminde kalite uygulamalarıyla ilgili hangi yeniliği okusam, çıkan her yeni konuda “… düşünme” tarzı başlıkları var. Düşünce tarzı eylemlerimizi yönlendiriyor. Bu bağlamda bir kuruluşu hatta bireyi değerlendirirken düşünme tarzına dikkat etmek gerekiyor. Kuruluşlar değerlendirilirken aşağıdaki düşünce tarzları günümüzde önem arz ediyor:

Bütünsel düşünme tarzı

Stratejik düşünme tarzı

Risk-temelli düşünme tarzı

Süreç-temelli düşünme tarzı

Kalite yaklaşımıyla düşünme tarzı

Dijital dönüşüme odaklı düşünme tarzı

Bilgi temelli düşünme tarzı

…

Topluluğun kültürü o topluluğu oluşturan bireylerin çoğunun düşünme tarzlarının aynasıdır. 

Birimdeki ve kuruluştaki düşünce tarzlarının göstergeleri vardır.  

Örneğin, bir kuruluş Web Sitesinde “Hakkımızda” uzantısında değerlerini yazıyor. “Şeffaflık” değerlerinden birisi olarak listelenmiş. Aynı kurum iç değerlendirme yapıyor. Kuvvetli, zayıf yönlerini, fırsat ve tehditlerini belirliyor. İç değerlendirme raporunu hazırlıyor. Onu “Hakkımızda” uzantısında yayımlamıyor. Buna göre “şeffaflık” değerine uymuyor sonucu çıkarılır. Şeffaflık değeri yazılmış, büyük olasılıkla benzer kuruluştan alınmıştır, ancak şeffaflık düşünme tarzı gözlenmiyor. Aynı zamanda, kalite yaklaşımıyla düşünme tarzı vardır denebilir mi?

Ülkemizde, benzer kuruluşlar nasıl yaparsa öyle yapmak alışkanlığı yaygın. Web Sitesi hazırlarken tabii ki benzer kuruluşların nasıl yaptığı araştırılır. Ancak temel bilgiler öğrenilmeden yapılırsa bir kurumun yaptığı yanlışı, diğerleri sürdürür. Kuruluşun kendisinde düşünme tarzı gelişmemiş olur.

Maalesef durum böyle… “O böyle yapıyor (başkasını taklit etmek)”. “Hep böyle yaparız (yeniliklere açık olmamak, bilgi kazanmamak)”… düşünme tarzları sürdürülebilirlik için yetmiyor.

Diğer örnek, stratejik düşünme tarzı. Stratejik plan hazırlanması stratejik yönetimin ilk aşamasıdır. Stratejik yönetim sadece planlama değildir. Stratejik yönetim sürdürüyorum açıklaması yapan kuruluşta şunlar gerçekleştirilir: Stratejik plan yapılır. Stratejik amaç ve hedefler için girişimler (süreç, faaliyet, proje, vb.) programlanır. Bunlar yürütülür. Yürütülürken izlenir. Kontrol edilir. Sonuçlar değerlendirilir. Kurumdaki eksikliklere ve dünyadaki yeniliklere göre sürekli strateji gözden geçirilir. 

Stratejik yönetimden üst yönetim sorumlu olsa da ara yöneticiler (taktiksel uygulamalar) ve operasyondakiler de (operasyonel uygulamalar) sorumludur. Hazırlanan stratejik planlar tüm kuruluş tarafından sahiplenip faaliyetler buna göre uygulanmadıkça stratejik düşünce tarzı vardır denemez.  

“Bütünsel bakış açısı” veya “bütünsel düşünme tarzı” ile “bilgi temelli düşünme tarzı” en önemlileri gibi duruyor. 

Kendimizi ve kuruluşumuzdaki düşünme tarzlarının değerlendirilmesi çok yararlı olacaktır. Düşünme tarzı eylemi belirler. Eylemlere bakarak düşünme tarzları değerlendirilebilir.

İyi bir hafta diliyorum.  

Sağlıklı, Sevgi ve Saygıyla kalın.