Olgunluğun, biyolojik, yasal, sosyal, dini, politik, yönetim, duygusal ve zeka bağlamlarında tanımları vardır. “Olgunluk” belirli koşul ve kültür şartlarında, belirli bir yerde, uygun zamanda nasıl davranılacağının bilinmesidir.
Biyolojik olgunluk ve aşamaları daha net tanımlanmaktadır. Her canlı biyo-psiko-sosyo kültürel varlıktır ve ekonomi ve çevreden etkilenir. Bu bağlamda, tek canlıya bu alanlardaki olgunluk durumlarına göre bütüncül yaklaşılması gerekir (örn., COVID 19 salgınında 65+ yaşlar başlangıçta biyolojik olarak korunmak istendi. Sokağa çıkma yasağı kondu. Ancak daha sonra bu alanların bütüncül değerlendirilemediği yaşanarak kanıtlandı.)
Böyle bütünsel yaklaşım, mantıksal (matematiksel) zeka, duygusal zeka dahil Gardner’n 7 tür zekası ile bilgi ve beceri gerektirir. Bunun için liderlik kavramının iyi anlaşılması büyük önem arz eder.
Tüm organizasyonların olgunluk durumları değerlendirilmektedir (kamu kurumları, iş dünyası kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları organizasyon olarak adlandırılmaktadır).
Bu olgunluk değerlendirmelerinin genel olarak iki nedeni vardır: Birincisi: Referans alınan olgunluk modeline göre organizasyonun yeri belirlenir ve onaylanır. Bu şekilde, akran organizasyonlar arasında en iyi uygulama örnekleriyle karşılaştırılma olanağı sağlanır. İkincisi: Organizasyon kendi olgunluk durumunu belirler. Sahip olduğu yetenekleri gözden geçirir. Stratejik amaç ve hedeflerine erişmek için bu yetenekleri nasıl iyileştireceğine veya yeni yeteneklere yatırım konusunda karar verir. Sürekli iyileştirme yol haritasını çizer.
Bir organizasyonun yetenekleri nelerdir sorusuna net yanıt bulmak gerekiyor. Yetenekler odaklanılan alanlara göre değişir. Süreç yönetimi, proje yönetimi, bütçe yönetimi, kaynakların yönetimi, zaman yönetimi, yerleşim ve çevre yönetimi, dijital dönüşüm yönetimi, vb. yönetimlerin hepsinin olgunluk düzeyleri ölçülebilir.
Bilim insanları, iş insanları ve sivil toplum kuruluşları bir araya gelmişler bilişim teknolojileri (IT) için olgunluk modeli geliştirmişlerdir. İlk “IT Yetenek Olgunluk Modeli” 1993’te yayımlanmıştır.
Yazılımda başarı için olgunluk derecesinin ölçülmesinin temel ihtiyaç olduğu anlaşıldığı için bu model geliştirildi. Bilgisayar kodlama veya programlama dilleri çok dikkatli kullanılır. 1971 veya 1972’de Fortran II yazılım programı dersi alırken bize öğretilen bazı şartlar vardı. Bazıları: “Bilgisayar en ince ayrıntıdaki hatayı affetmez. Sözcüklerin arasında mutlaka tek tık aralık verilmelidir. Noktayı veya imla işaretlerini koyarken cümle bitiminde boşluk bırakılmaz. Yoksa yazılım başarılı olmaz. “Karar simgeli iş akışı şeması oluşturulmadan hiçbir program yazılmaz (şimdi kodlama) deniyor.”
Bu model en küçük ayrıntının atlanmaması gereksiniminden kaynaklandı. IT kullanılması süreçlerinde en ufak ayrıntı gözden kaçarsa yatırım çöpe gidebilir.
Bu model daha sonra iş dünyasında çeşitli yönetimlere uyarlanmıştır. Örn., iş süreci yönetimi ve proje yönetimi olgunluk modelleri gibi. Sürdürülebilir çevre için yeşil bilişim ve iletişim teknolojileriyle ilgili olgunluk modelleri de bulunmaktadır.
Her alanın olgunluk modeli alana özgü farklılıklar gösterse de 1-5 arasında puanlama yapılır. Genel ve ortak açıklamalar aşağıdaki gibi derlenebilir:
Öyle bir zamanda yaşıyoruz ki! Önümüzü görebilmek zorlayıcı. Çevik olmak gerekiyor. Bu bağlamda, olgunluk modelleriyle yerimizi belirleyebilir ve değişikliklere hazırlıklı olabiliriz.
İyi bir hafta diliyorum.
Sağlıklı, Sevgi ve Saygıyla kalın.