Yöneticilerin, iyi yönetim şartlarını ne kadar bildiklerini hep merak ederim. Yöneticilerin ve üst yönetimin icraatları yöneticilik özelliklerinin göstergeleridir. Kurumu veya kuruluşu için iyi yönetim uygulamalarını uygulayan yöneticilerin şirketleri ya da kurumları dünyada yarışabilir oluyor. Ürünleri çok satıyor veya ürünlerinden çok fazla yararlanılıyor. Hizmetlerinden müşterilerinin çoğu çok memnun oluyor. Diğer deyişle sadık müşterileri çok fazla oluyor.

Yönetim biliminin neleri önerdiğini değerlendiren ve benimseyen yöneticiler kurum ve kuruluşlarını başarıya götürüyorlar. Başarı için yerine getirilmesi gereken yönetim fonksiyonlarını paylaşmak istiyorum. 

Yönetim bilimi alanım değil, ancak yaklaşık 40 yıldır çeşitli birimlerde yöneticiliklerim bulunmakta. Üniversitede bize öğretilen çok önemli bir konu var: “İş ve meslek yaşamınızda, hangi konumda olursanız olun o konumla ilgili tüm mevzuatı ve bilimsel gereklilikleri öğrenin.” Gerekirse eğitim alın ve işinizi hakkıyla yapın. Bu bağlamda iyi yönetim uygulamalarıyla ilgili çok bilgi kazandığımı düşünüyorum. 

Yönetilen de oldum. Bunların yanında kalite yönetimine odaklanmış olmam da eklenince bu konuda öneriler verebileceğimi düşünüyorum. Özellikle yönetilen konumunda olanların bu konuda bilgileri ne kadar yüksek olursa algılamaları ve savunmalarının o derece yüksek olacağını deneyimlerime dayanarak paylaşmak istedim.  

Yönetimin anahtar fonksiyonları şöyle sıralanıyor: 1) Planlamak, 2) Organize etmek, 3) Kadroları oluşturmak, 4) Liderlik etmek, 5) Kontrol etmek. Bunların yanında başarı için önemli olan diğer fonksiyonlar: 6) Etkili ve verimli iletişim, 7) yönlendirmek, 8) motive etmek, 9) etkili ve verimli eşgüdüm (koordinasyon) olarak sıralanmakta.

En yalın anlamıyla yönetim; eldeki kaynakların, belirlenmiş hedeflere erişmek için en iyi yöntem ve yollarla kullanılması olarak tanımlanır. 

Planlar stratejik, taktiksel ve operasyonel planlar olarak hazırlanır. Bir kurumun “üst yönetimi” stratejik planı ve hedefleri oluşturur. 5018 sayılı kanunla her kurum stratejik planını hazırlar. Web Sitelerinde yayımlar. Bu aşamada iş bitmiş diye düşünülmektedir. Yönetim, yönetim biliminin ilkelerini biliyorsa iş bitmemektedir. İyi yönetimin birinci göstergesi budur.

Stratejik plana göre her “ara yönetici” kendi birimi için taktiksel planlar hazırlar. Kurumun stratejik planına göre benim birimimin planı nasıl olmalı? Sorusunu sorar ve taktiksel planı oluşturur.

“Operasyonel süreçlerin sahipleri” de operasyonel planı (iş/uygulama planını) yaparlar. Stratejik ve taktiksel planlara uyumlu olmalıdır. 

Bu planlara göre operasyonel sürece odaklanılarak yönetim ve destek süreçlere göre organizasyon yapılır. Yapılan organizasyon neyi kimin yapacağını, nerede ve nasıl yapılacağını belirler. 

Süreç şartlarına göre mantıklı bir şekilde kadrolar oluşturulur. Mantıklı olmasından kasıt şudur: Kurumdaki iyi uygulamalar için belirlenen operasyonel, destek ve yönetim süreçlerinin sahiplerinin bilgi, beceri ve yetkinliklere göre belirlenmiş olmasıdır. Diğer deyişle liyakate dayalı olmasıdır. Üst yönetici yanında işlerin zamanında yürütülmesi için diğer karar vericiler tanımlanır ve yetkiler verilir.

Liderlik kurumun başarısı için en kritik olan fonksiyondur. Üst yönetici liderliğe önem vermiyorsa hiçbir fonksiyondan başarılı sonuçlar beklenemez. Kurum veya kuruluşun üst yöneticisi “hizmet eden liderlik”, “net ve geçerli anlamıyla demokratik liderlik” özelliklerini taşıyorsa kadroların oluşturulmasında sorun yaşanmaz. Çünkü bilgili, yetkin, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve etik ilkeleri benimsemiş kişilerin liderlik ettiği kadrolarla başarı yakalamamak mümkün değildir. Tabii ki, yönetimin tanımındaki kaynaklar sağlanırsa ve iyi uygulama yollarının önü tıkanmazsa…

Yönetimin 5. Fonksiyonu olan kontrol etmek, ilk dördü çok iyi olsa da, başarıyı yakalamak için anahtar şarttır. Her yönetim bu kontrol fonksiyonunu hakkıyla yerine getirmelidir. Kontrol fonksiyonu iyi işletilmeden kurumda sürekli iyileştirmekten bahsedilemez. Dolayısıyla dünyada yarışabilir olunamaz. Söylenenlere göre düzelttim anlayışı geçerli değildir. Ancak bu kontrol fonksiyonu etkili ve verimli sağlansa da kendi içerisinde kontrolü sağlaması rekabet için yeterli olmamaktadır. 

Kontrolünü iyi yaptığını üçüncü gözün veya üçüncü kuruluşun değerlendirmesiyle de kanıtlaması gerekmektedir. Bu aşamada kalite yönetiminin de uygulanması beklenir. Bu bağlamda, kalite sistem, kurumsal iyi uygulama değerlendirmeleri ve sonuçlara yönelik akreditasyon belgeleri alınmaktadır. 

Sonuç olarak kurum ve kuruluşun iyi uygulamalarda başarısı ve yolunun sürekli açık olması şunlara bağlıdır: Kendi içerisinde “süreçlerle yönetime” odaklanmalı; Operasyonel süreçlerini iyi planlamalı; Bunlara göre yönetim ve destek süreçlerini yapılandırmalı; Yönetim fonksiyonlarını yerine getirmeli; kalite yönetimi ilkelerine uymalı. Tabii ki hakkıyla ve bilime dayalı yapılması şartıyla…    

İyi bir hafta dileklerimle,  

Sevgi ve Saygıyla kalın.