Sözcükler ve kavramları iyi ve ortak anlaşamayan toplumlar gelişmiş toplumlar arasında olamazlar. 

Kendi alanımda da genel olarak da ülkemizde insanlar konuşurken karşısındakiyle aynı kavramı anlayamıyor gibi geliyor. Bu durum lisansüstü eğitimde çok iyi fark edilebiliyor. Tıpta klinik uzmanlıklar hariç tüm lisansüstü eğitimlerde çoğunlukla farklı alanlardan gelen lisans mezunları bulunur. Temel kavramların yeterli anlaşılmamış olması zorluk yaratmaktadır. 

Öğrenimi sırasında ezbere alışmış bireyler kavramları anlamaya değil, kelimeyi ezberlemeye odaklıdırlar. Bu da yolun başında başarıyı ters yönde etkiler.

Uluslararası boyutta alanımla ilgili terim ve kavramlarının saptanması çalışmalarında bulundum. O kadar özenle değerlendiriliyor ki! Ülkemizde böyle bir alışkanlığın kesinlikle olmadığını söyleyebilirim. Sadece ulusal kalite kongrelerinde iyi örnekler kendileri hakkında bilgi verirken bu konuyu ve önemini vurgularlar. Bu bağlamda kalite yönetiminin çok yararlar sağladığını da görmüş oluyoruz. 

Yazının başlığı olan iki sözcük üzerinde durmak istiyorum. Geliştirmek ve İyileştirmek.  “Her geliştirilen şey iyileştirme sağlamaz” yaklaşımıyla kalite yönetimiyle ilgili terime ve kavramlar arasında kalite iyileştirmek (quality improvement) ifadesine karar verilmiştir. Kalite geliştirmek (quality development) halen kullanılmaktadır. Tırnak içerisinde yazılarak Google tarandığında  “quality development” için 1 060 000;  “quality improvement” için 16 100 000;  “kalite geliştirmek” için 6 850;  “kalite iyileştirmek” için 184 site bulunmuştur. İngilizce konuşan toplumlar daha çok kalite iyileştirmeyi tercih ederken Türkçe konuşanlar kalite geliştirmeyi tercih etmekteler. Bu şekilde tarama, tam bilgi çıkarılamasa da, kavramların kullanılmasında bilgiye dayalı toplum olma durumunu gösterir. İstatistiksel çalışma yapılabilir. Taramada bulunan siteler incelendiğinde, “kalite iyileştirmek” yazısıyla gözlenen sitelerin çoğunun kalite yönetimi uygulamalarına gönül vermiş kurum ya da kuruluşlar olduğu gözlenebilir.

Bu durum oldukça önemli bir göstergedir. Araştırma yapılacak olursa ülkemizde okuma yazma bilmeyenler arasında olduğu kadar üniversite mezunları hatta lisansüstü mezunlar arasında da kavramların ortak anlaşılmadığının yaygın olduğu ortaya çıkacaktır. Birçok kurum veya kuruluşun, çoğunlukla üniversiteler de dahil kamu kurumlarının Web Siteleri taranacak olursa bir sayfasındaki sözcük başka sayfasında farklı yazılmış olabilir. Dikkatsiz veya işine önem vermeyen çalışan davranışı olabileceği gibi kavramın iyi öğrenilmemiş olmasından kaynaklanmaktadır.

Kavramların iyi öğrenilmediği durumlarda nelerle karşılaşılabileceği konusunda tarama yaptım. Malatyalı E. ve Yılmaz K. tarafından yazılmış “Yapılandırmacı öğrenme sürecinde kavramlar ve önemi: Kavramları pedogojik açıdan değerlendirilmesi” başlıklı 2010’da basılmış bir makale buldum (malatyali_emine_ve_kayayilmaz 1 pdf). Okumanızı öneririm. Özellikle “Kavram yanılgıları” başlıklı paragraf çok anlamlı. 

Ülkemizde kavram yanılgılarının çok yaygın olduğu gözlenmekte. Bu durumda, gelişmiş ülkelerle nasıl yarışabiliriz? Temel bilgilerde dahi kavram yanılgıları varsa ki göstergeler bu yönde, yaratıcılık ve inovasyon zirveleri sadece gerçekleştirilir, istenen düzeyde iyileştirme sağlamaz.

Değerli okuyucular çok zorlayıcı dönemler geçirmekteyiz. Çok sayıda bilgi dolaşıyor. Neye inanacağımızı bilemiyoruz. Kavram yanılgılarının yaygın olduğu insanlarla durum daha zorlayıcı görünüyor. 

Eğitim ve öğretim yılının başlayacağı Eylül ayında bu konuya dikkat çekmek istedim. 

İyi bir hafta dileklerimle,  

Sevgi ve Saygıyla kalın.