Kültür; kurumdaki çalışanlar arasında gözlenen görünmeyen bağdır. Bir kurumun süreçleri, insanları, onların değerleri, iş yapış şekilleri ve kurumun organizasyonu kurum kültürünün göstergesidir. Kurum kültürü görünmeyen bağlardan oluşsa da kurumun iş yapış şeklini etkileyen tek büyük güçtür.
Kültür; kurumun doğasını tanımlayan paylaşılmakta olan davranışlar, değerler, ilkeler ve inançlardır. Kurumla ilgili tüm grupların (çalışanların, sağlayıcıların, müşterilerin, vb) ve işlerin (projelerin, görevlerin, faaliyetlerin, vb.) yönetimindeki yaklaşım kurum kültürünün göstergesidir.
Kurum kültürünü etkileyen üç temel faktör: 1) Kurumsal tutum ve davranışlar, 2) Kurumsal değerler (sürekli iyileştirme kültürü) ve 3) Kurumsal yapılar (görevlerin ve insanların yönetimi) olarak listelenebilir.
Kurumsal değerler pozitif veya negatif olabilir. Pozitif değerler: Müşteri veya yararlanan odaklı, güvenlik, inovasyon (yenilikçilik), hizmet odaklı ve uygunluk. Negatif değerler: Para odaklı, statü odaklı, kontrol odaklı, kendisine yakın olanları övmek odaklı. Kurumlar veya kuruluşların hangi değerlere odaklı oldukları tutum ve davranışlarından anlaşılır.
Sağlıklı bir kültür varsa tüm çalışanlar eşgüdüm içerisinde kurumda sürekli iyileştirme faaliyetlerine katılırlar.
Buradaki anahtar kelime veya sözcük “eşgüdüm” veya “koordinasyon” sözcüğüdür.
Süreç temelli yönetim, eşgüdüm veya koordinasyonu temel alır.
Bir kurumda ana süreç, alt süreçler, paralel süreçler, çapraz süreçler, yatay süreçler, vb., çok sayıda süreç vardır. Bu süreçlerin yönetiminde çeşitli araçlar kullanılır. Süreç haritalama, süreç modelleme, paydaş belirleme, ilişki haritalama, akış diyagramı, çapraz fonksiyonlar, değer akışı, vb. araçlar sadece bir kısmıdır. Süreç yönetiminin etkili ve verimli yürütülmesi kurumu bütünsel bakışı sağlar. En küçük ayrıntı birbiriyle ilişkilendirilir. Ardışık veya çapraz süreçteki yetersizlik bulunur, bu yetersizliğin sebep olduğu bir sonraki süreçteki uygunsuzluk giderilebilir. Uygunsuzlukların nerelerden kaynaklandığı saptanır, bu şekilde sürekli önlem alınır.
Kurumda süreç temelli yönetim veya kalite yönetimi ve süreçleri ifadesini herkes ortak anlamalıdır. Anlayabiliyor mu? Hayır yanıtını verebiliriz. Ülkemizde eğitim-öğretim dikey olarak eşgüdüm içerisinde yürütülüyor olsaydı yanıt evet olurdu. Üniversite mezunlarının çalıştığı kurumlarda yaşananlar dikey eşgüdümün sağlanamadığının göstergesidir.
Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesine (TYYÇ) bakıldığında Sağlık alanında lisans ve yükseklisans için “Alana özgü yetkinlikler” başlığında “Kalite Yönetimi ve Süreçlerine uygun davranır ve katılır.” gözlenir. Bu ne demektir? Tüm mezunlar kalite yönetim ve süreçlerini bilmelidir. Kalite kontrol ile kalite güvencesi arasındaki fark nedir? Sorusuna kaç kişi tam yanıt verebilir?
Ülke boyutunda, eğitim ve öğretim süreci ele alındığında bu süreçle ilgili her türlü eleman birlikte ele alınıyor mu? TYYÇ ile ilgili bilgiler Yükseköğretim Kurulu sayfasında “Uluslararası İlişkiler Dairesi” uzantısına alınmış. TYYÇ’nin bu daire başlığı altında bulunması uygun mu? Sorusuna olumlu yanıt veremiyorum. Belki kaçırdığım bir şey vardır… Aslında bu durum ilişkilendirememe sorununu gösteriyor. İlişkilendirememe, eşgüdümün önündeki başlıca engeldir.
TYYÇ başlığındaki kazanılması gereken bilgi, beceri ve yetkinlikler ilköğretimden başlamak üzere tüm eğitim-öğretim süreçlerinin kaygısı olmalıdır. Bu bilgi, beceri ve yetkinliklere basamak basamak erişilir.
Üniversite öğretim üyesi olarak üniversiteye gelen lise mezunlarının TYYÇ’de belirtilen bilgi, beceri ve yetkinlikleri kazanabilecek alt donanıma sahip olamadıklarını yıllardır gözlemliyoruz. Sonra, üniversite mezunlarının yetkinlikleri konuşuluyor.
Yaklaşık 20 yıllık yaşamında kazanması gereken bilgi, beceri ve yetkinlikleri kazanamayan meslek sahipleri veya araştırıcıların yaratıcı veya inovatif (yenilikçi) olmasını bekliyoruz…
Eşgüdüm veya koordinasyon sözcüklerinin içi doldurulamıyorsa sürekli iyileştirme yerine arada meşhur olan kişilerle övünmekten ileri gidemeyiz. Asıl amacımız ulusal olarak ekiplerle dünyada yer almak olmalı. Anahtar sözcükler: Çoklu disiplinli takımlar, dikey ve yatay eşgüdüm veya koordinasyon…
İyi bir hafta diliyorum.
Sevgi ve Saygıyla kalın.
