Kalite ile değer arasındaki ilişkinin denklemine göre sürekli iyileştirme sürecini anlatan bir sunum dinledim. Sunumun başlığı “Sürekli iyileştirmenin şartları” başlığındaydı.
Denklem şöyle: Değer = Kalite / Maliyet.
Denklemin açık şekli: Değer = (Güvenlik + Sonuç + Hizmet) / (zaman + kaynaklar)
Uygulamalarınız ne kadar güvenli, sonuçlarınız ve hizmetleriniz ne kadar yararlı ise kaliteniz o kadar yüksek. Zamanı ve kaynaklarınızı ne kadar tutumlu harcarsanız maliyetiniz o kadar düşük. Dolayısıyla kattığınız değer o kadar yüksek.
Bunların ölçümü için çok sayıda yöntem ve yol var. Ancak ana yollar olarak Altı Sigma Metodolojisi olan TÖAİK (Tanımla-Ölç-Analiz et-İyileştir-Kontrol et) yaklaşımını ve yalın yönetimi kullanıyorlar. Dolayısıyla, Yalın Altı Sigma önerilmekte.
Bu iki uygulamanın her aşamasında hangi kalite araçlarını kullandıklarını belirtiyorlar. Birkaç paragrafta anlatılsa da her birinin arkasında çok derin bilginin kazanılmış olması gerekli. Bu derin bilginin kazanılması eğitim öğretim müfredatlarına bağlı. Müfredatlarda gerçek hayatta kullanılan bu yollar temel alındığı zaman, eğitim-öğretim süresinin hangi aşamasında hangi konu öğretileceğine karar verilebilir. Birbirini izleyerek kazanılan bu bilgi ve becerilerle, mezunlar gerçek hayatta yapılacaklarını bilirler. İş hayatına çok çabuk uyum sağlayabilirler.
Değer denklemi bütünsel bakışı sağlıyor. Sonuçlarda ve hizmetlerde kalitesizlik varsa ilgili sürecin Altı Sigma ölçüsüyle anlaşılabiliyor. Milyon fırsatta kusur sayısını ilgili sürece çevirdiğinizde sürece göre zararınızı hesaplayabiliyorsunuz. ABD’den sağlık hizmetlerine bir örnek verilmiş: Klinisyenler hastalarına gerekli gördüklerinde reçete yazarlar. Bu sürecin sigma düzeyi ölçülmüş. Sigma düzeyi 4 sigma bulunmuş. Bu sürecin verimliliği %99.38’dir. Verimlilik yeterli gibi gelir. Ancak süreç sigma ölçüsü kusura odaklı değerlendirilir. 4 sigma düzeyine göre yılda 200 000 yanlış reçete verilmekte olduğu saptanmış. Bu da oldukça yüksek bir düzeydir. Bu bilgiye göre bu kusura neden olan faktörler (değişkenler) incelenerek iyileştirme yoluna gidilir.
Kusur araştırılırken değer denkleminin paydasındakiler incelenir. Zaman en önemli değerdir. Kaynaklar ise çok faktörlüdür. İnsan (yetkin insan), mekan-yerleşim-çevre, araçlar ve gereçler (donanım), ölçme-değerlendirme kaynakları, kullanılan yöntemler her birisi incelenir. Bu da etkili ve verimli bir kalite yönetim sisteminin kurulmasıyla sağlanır.
Altı sigma düzeyi sürecin değişkenliğine odaklanır ve kusurları değerlendirir. Yalın yönetim kayıplara odaklıdır. Zaman veya süredeki, yetkin insan kaynağının ve donanımın kullanılmasındaki kayıplara odaklanır.
Yalın Altı Sigma yaklaşımını uygulayan kuruluşların parasal kazançlarını açıklayan çok sayıda yayın vardır. General Electric bu konuda en iyi uygulama örneklerindendir. Bu kuruluşların çoğu kazanç odaklı olan kuruluşlardır.
Kamu kurumları kazanç odaklı değil diye bahsedilir. Ancak kamu kurumları tasarruf odaklı olmalıdır. Bu bağlamda değer katmalıdır. Kamu kurumlarının kattığı değer veya değerler bu değer denklemine göre açıklanabilir.
Kamu kurumlarında Değer Denkleminin paydasındaki elemanlarda oldukça sorun olduğu gözlemlenmekte. Zaman ve kaynakların kullanılmasıyla ilgili ölçümler yapılıp önlemlerin alındığını gösteren dokümanlara çok rastlanmaz.
Basın organlarında ve sosyal medyada çeşitli haberler ve yorumlar bulunabilir. Kamu kurumu bu seslere göre kendisini bu değer denklemine göre kanıtlayabilir. Örneğin, Denizli’nin yolları konusu: Tek yolun tekrar tekrar kazılması; kavşakların sürekli değiştirilmesi; çok yararlı olduğunu gözlemlediğimiz Çamlık’a giden yoldaki ayırımın yeni yapılmışken yıkılması zaman ve kaynak açısından bu denkleme göre değerlendirilip kamuoyuna açıklanabilir. Zaman ve kaynak kaybı ne kadar acaba? Payda’daki değerler çok yüksek ise pay’dakiler ne kadar iyi olsa da (ki bunlar da tartışılır) uygulamaların kattığı değer o kadar düşer.
Toplumdan çıkan sesler önemlidir. Özellikle bilgili olanların fikirlerine değer verilmesi açısından önemli. Bilgisi olmayanların fikirleri de dinleniyor. Belki onlarınki daha fazla çıkıyor. Buna göre sanki onlar haklı gibi görünüyor. Bu durum ülkemizin itibarını zedeliyor.
Aslında kanıta dayalı yollar var. Değer Denklemine göre değerlendirilmesi kurum veya kuruluşa güç katar. Kalite yönetimi veya sürekli iyileştirme yaklaşımı böyle olanaklar sunuyor.
İyi bir hafta diliyorum.
Sevgi ve Saygıyla kalın.
