1.500.000... Göktürkler Dönemi Türk adının ilk kez yazılı olarak söylendiği, günümüzden 1300 yıl önce yaşamış atalarımızdır... Göktürkleri yenerek yerine geçen kavim ise yine bir Türk boyu olan Uygurlardır. Göktürk yine Uygur Müslüman olmayıp,mani ile buda dinlerine bağlıydılar.. (ve bağlacı Arapça'dır.Türkçe'de ve yerine ise yine,yene kullanılır...) Kırgız Türkleri işte bunlardan sonra 1100 yıl önce yönetimi ele geçirmiştir... Kırgız Türkleri arasında geniş bir kahramanlık destanı olan Manas Destanı, Müslüman Kırgızlarla bir Moğol Kavmi olan Kalmuklar arasındaki mücadeleleri anlatır. Destan üç bölümden oluşmaktadır. Bunlar; Manas, oğlu Semetey ve torunu Seytek ile ilgili bölümlerdir. Destanın derlenen en hacimli şekli Sayakbay Karalayev'in Manas-Semetey-Seytek üçlemesi olup 500.500 dizedir. Destanın çeşitli Manasçılardan derlenen 60'tan fazla anlatımının toplam dize sayısının 1.500.000 olduğu kaydedilmektedir. Manas destanında kahramanlık konusu geniş bir yer tutar. Nogay boyundan çıkan Manas, yalnız kendi yerini, kendi boyunun özgürlüğünü, Kalmuk baskıncılarından korumakla kalmaz, parçalanan bütün Kırgız halkını birleştirip onların özgürlüğü ve eşitliği için çalışan bir bahadır olur. Onun adıyla bütün halkın birliği, iradesi, gücü birleştirilip dile getirilir. Ayrıca Manas destanının birinci bölümünü (Manas) veya üç bölümünü (Manas, Semetey, Seytek) eksiksiz okuyanlara manasçı, destanın sadece ikinci bölümünü (Semetey) okuyanlara ise semeteyci denir.
MANASÇILAR-OZANLAR Manas destanını ezbere okuyan Kırgız Çocukları. Ozanlık ve Aşıklık geleneği, eski Şaman ritüellerinin ve sözlü kültürün devamıdır. Şamanlar zengin 'sözlü kültür edebiyatının' taşıyıcısıdır ve mitsel anlatıları, ezgileri, destan ve efsaneleri hafızalarında tutabilirler. Yakut Şamanlar, 12 000 kelimelik hafızaya sahipken, sıradan insanların 4000 kelimelik hafızaları vardır. ... Ezgileri bir müzik aleti vasıtasıyla, diyar diyar dolaşarak söylerler. Aynı şeklide kendi kültürlerine ait mitolojileri, destan ve efsaneleri de anlatırlar. Şamanlar, şamancıl güçlerini kazanmak için, içinde sihirli taşların olduğu düşünülen 'Tarasun' adı verilen içkiyi içerler ve ardından 'Irlamaya' yani türküler söylemeye başlarlar. Türk aşıklık geleneğindeki, Bade İçmek ya da Aşk Şarabı içmek ile aynı şeydir. Nuray Bilgili..
